Pod koniec września 2024 roku miał miejsce wyjazd na tereny dawnego województwa wołyńskiego (dzisiaj terytorium ukraińskie) zorganizowany przez Środowisko Lubelskie 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Celem wyjazdu było uporządkowanie cmentarzy, na których leżą żołnierze 27 WDPAK polegli w walkach z Niemcami w 1944 roku, odwiedzenie miejsc pamięci oraz udział w „Biegu Pokoju” poświęconym pamięci żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza.

At the end of September 2024, a trip to the former Polish Volhynian Voivodeship (today Ukrainian territory) took place, organized by the Lublin Community of the 27th Volhynian Infantry Division of the Home Army. The purpose of the trip was to clean up the cemeteries where the remains of soldiers from the 27th WDPAK who died in battles with the Germans in 1944 are buried, visit memorial sites, and participate in the "Peace Run" dedicated to the memory of soldiers of the Polish Border Protection Corps.

Jako potomkowie żołnierza 27 WDPAK – Edwarda Waryszaka, ps. „Warum”, nawiązaliśmy jakiś czas temu kontakt ze Środowiskiem Lubelskim 27 WDPAK i otrzymaliśmy zaproszenia na wyjazd. Ze względów zdrowotnych nie byłem w stanie przyjąć zaproszenia, jednak pojechał tam mój ojciec, Ryszard.

As descendants of a soldier of the 27th WDPAK - Edward Waryszak, alias "Warum", we established contact with the Lublin Community of the 27th WDPAK some time ago and received invitations to the trip. For health reasons, I was unable to accept the invitation, but my father, Ryszard, went there.

Mielniki (dzień 1)

Pierwszym etapem wyjazdu były Mielniki (Мельники) koło Szacka. Jest to miejscowość położona około 20 km na wschód od miejsca, w którym zbiegają się dzisiejsze granice Polski, Ukrainy i Białorusi. W tym rejonie, w dniach 28-30 września 1939 roku miała miejsce Bitwa Pod Szackiem, w której 4000 żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza broniło się przed 13 000 agresorami sowieckimi. W bitwie poległo, wg. różnych szacunków, od 350 do 500 żołnierzy polskich i około 800 zostało rannych. Liczba poległych sowietów była prawdopodobnie porównywalna lub nieco większa (chociaż są duże rozbieżności w szacunkach).

The first stage of the trip was Mielniki (Мельники) near Szack. This is a town located about 20 km east of the place where the present borders of Poland, Ukraine and Belarus meet. In this area, on 28-30 September 1939, the Battle of Szack took place, in which 4,000 soldiers of the Border Protection Corps (KOP) defended themselves against 13,000 Soviet aggressors. According to various estimates, from 350 to 500 Polish soldiers died in the battle and about 800 were wounded. The number of Soviet casualties was probably comparable or slightly higher (although there are large discrepancies in estimates).

W 2002 roku, za zgodą władz ukraińskich przeprowadzona została ekshumacja w Mielnikach, podczas której odnaleziono i pochowano na lokalnym cmentarzu 18 oficerów KOP rozstrzelanych zapewne 28 września 1939 roku. W 2014 roku pochowano tam jeszcze kolejnych 7 żołnierzy KOP oraz jednego polskiego policjanta. Od 2016 roku w tej miejscowości odbywa się „Bieg Pokoju” na symbolicznym dystansie 1939 metrów, w którym udział biorą przedstawiciele narodu polskiego i ukraińskiego. Impreza ma charakter zarazem historyczny oraz integracyjny.

In 2002, with the consent of the Ukrainian authorities, an exhumation was carried out in Mielniki, during which 18 KOP officers, probably shot on 28 September 1939, were found and buried in the local cemetery. In 2014, another 7 KOP soldiers and one Polish policeman were buried there. Since 2016, the town has hosted the "Peace Run" over a symbolic distance of 1,939 meters, in which representatives of the Polish and Ukrainian nations participate. The event is both historical and integrative in nature.

Uroczystości rozpoczęły się od modlitwy ekumenicznej przy grobach żołnierzy KOP pochowanych na miejscowym cmentarzu. Prowadzili ją duchowni katoliccy i prawosławni. Obecni na uroczystości byli: Marek Wojciechowski – Konsul RP w Łucku oraz Hryhorij Pustowit – wiceprzewodniczący wołyńskiej rady obwodowej.

The ceremony began with an ecumenical prayer at the graves of KOP soldiers buried in the local cemetery. It was led by Catholic and Orthodox clergy. Present at the ceremony were: Marek Wojciechowski - Consul of the Republic of Poland in Lutsk and Hryhorij Pustovit - deputy chairman of the Volyn regional council.

Na cmentarzu uwagę zwracały również świeże groby żołnierzy ukraińskich poległych w ostatnim czasie w walce z najeźdźcą rosyjskim.

The cemetery also contained new graves of Ukrainian soldiers who recently died fighting the Russian invaders.

Potem miał miejsce „Bieg Pokoju” w którym udział wzięła głównie młodzież.

Then there was the "Peace Run", in which mainly young people took part.

Kupiczów (dzień 2)

Drugiego dnia wyjazdu miało miejsce porządkowanie grobów polskich na zaniedbanym cmentarzu w Kupiczowie (Купичів) pod Kowlem. Prace polegały na usuwaniu roślinności zarastającej cmentarz i zasłaniającej groby.

On the second day of the trip, Polish graves were tidied up at the neglected cemetery in Kupiczów (Купичів) near Kowel. The work consisted of removing vegetation that was overgrowing the cemetery and covering the graves.

Zasmyki i Suszybaba (dzień 2)

Następnie, tego samego dnia miało miejsce porządkowanie cmentarza wojennego 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK położonego w Zasmykach (30 km na południe od Kowla, Кладовище Засмики). Odwiedziliśmy też leżącą niedaleko miejscowość Suszybaba (Сушибаба), gdzie zapadła decyzja o sformowaniu dywizji.

Then, on the same day, the war cemetery of the 27th Volhynian Infantry Division of the Home Army located in Zasmyki (30 km south of Kovel, Кладовище Засмики) was cleaned up. We also visited the nearby vilage of Suszybaba, where the decision to form the division was made.

Łuków (dzień 3)

Trzeciego dnia pobytu na Ukrainie, miało miejsce porządkowanie polskiego cmentarza w Łukowie (Луків). Przed wojną ta miejscowość nosiła nazwę Maciejów. Leży około 30 km na zachód od Kowla. Cmentarz był bardzo zaniedbany i wymagał intensywnych prac porządkowych.

On the third day of our stay in Ukraine, the Polish cemetery in Łuków (Луків) was being cleaned up. Before the war, this village was called Maciejów. It is located about 30 km west of Kowel. The cemetery was very neglected and required intensive cleaning work.

Rymacze (dzień 3)

Później, tego samego dnia uczestnicy odwiedzili cmentarz w Rymaczach (Римачі, 60 km na zachód od Kowla), gdzie pochowani są żołnierze 27 WDPAK, którzy zginęli podczas wyrywania się z okrążenia niemieckiego w tej okolicy. Na cmentarzu znajduje się fragment torów kolejowych – żołnierze ponieśli śmierć od ostrzału z pociągu pancernego podczas próby ich przekraczania. Tutaj też wykonaliśmy trochę prac porządkowych.

Later that day, the participants visited the cemetery in Rymacze (Римачі, 60 km west of Kovel), where soldiers from the 27th WDPAK are buried, who died while breaking out of the German encirclement in the area. There is a section of railway track in the cemetery – the soldiers were killed by gunfire from an armoured train while trying to cross it. We also did some cleaning work here.

Bielin (dzień 4)

Czwartego dnia wyjazdu, odwiedziliśmy Bielin (Білин) – miejscowość położoną około 50 km na południowy zachód od Kowla, blisko dzisiejszej granicy z Polską. Również tutaj znajduje się cmentarz wojenny, na którym leżą żołnierze 27 WDPAK. Cmentarz był mocno zarośnięty i wymagał intensywnego koszenia. To było ostatnie z odwiedzonych miejsc, piątego dnia miał miejsce powrót do Polski.

On the fourth day of the trip, we visited Bielin (Білин) – a village located about 50 km southwest of Kovel, close to today's border with Poland. There is also a war cemetery here, where soldiers of the 27th WDPAK are buried. The cemetery was heavily overgrown and required intensive mowing. This was the last of the places visited, on the fifth day we returned to Poland.